Steve Jobs, Apple, NeXt, Pixar ve Kitap

Basinda Walt Disney'in Pixar'i satin aldigi cikinca dikkatimi cekti. O kadar cok acquisition, satin alma, isten cikarma haberleri var ki son zamanlarda genelde duyar, bakar gecerim. Bu defa bu Pixar'in satilmasi haberi ilgimi cekti, neden mi son okudugum "The 2ND Coming Of Steve Jobs" kitabi yuzunden. Bir de tabii yeni iMac'imiz olunca Apple ve Steve Jobs'la ilgili haberler daha bir dikkatimi ceker oldu. Adil arkadasimin verdigimi bu audibook'u bir nefeste bitirdim.

'55 dogumlu Steve Jobs ilk Apple bilgisayari Wozniak'la birlikte yatak odasi ve garajinda design eder, sene 1976. Yillar icinde yakalanan basari 1985'te kendisinin yonetim kurulu karariyla sirketten atilmasiyla farkli boyutta seyretmeye baslar.

1985'te NeXT isimli bilgisayar sirketi kurar. Derken 1986'da Pixar isimli animasyon programlari yapan sirketi satin alir. Sirketin ilk sahibi George Lucas'dir, hani su Star Wars'u yapan adam. Kitap uzun bir sekilde Pixar'in ilk nasil kuruldugundan, Steve'in bunu satin almak icin nasil manevra yaptigini detaylariyla anlatiyor. Sirkette calisanlar akademisyen kokenli, PHD'li elemanlar hep. Yillik giderleri cok olup, Steve'in gozunde birsey uretemediklerinden Steve bu sirkete biraz uvey evlat muamelesi yapiyor. Yilda 2milyar dolar gibi bir kaybi olsa da birseye inanmis olmasindan dolayi satmiyor.

Toy Story'i yapan bu sirket Disney'le dagitim konusunda da anlasinca Pixar duzluge cikmaya basliyor. Disney'le 5 yillik anlasma yapip gelecek filmlerin dagitimi ve tanitimini ustleniyor Disney. Pek cogumuzun bildigi Finding Nemo, Bug's Life, Toy Story 2 gibi animasyon filmleri iste bu sirketin eseri. Yandaki tablodaki rakamlara bakin arkadaslar. Sabrin, inancin, inatciligin zaferi degil mi? SJ'nin bu sirketin sahibi olmasi disinda ben bir katkisini goremedim. Cunku gorsel dunyaya uzak bir is adami. Fazla secici, fazla titiz hatta hastalik seviyesinde. NeXt'e eleman alirken basvurular arasindan Harvard mezunu, Art collector bir cocugu ise aliyor ama resepsiyonist olarak. Calisan her kisinin o is icin overqualified olmasini istiyor. Calisanlarina karsi cogu zaman zalim. Dusuncelerini acik dille, gizlemeden ifade ediyor ve cogu zaman da kirici.

Is adami Steve, karsisindaki ikna etme konusunda cok basarili. Arkadaslari onun hem yakininda olmaktan cekindiklerini hem de fikirlerine, savunma taktiklerine, caliskanligina hayran duduklarini soyluyorlar kitapta. Dogru olmayan birseyi bile arkasindaki argumanlarla cok iyi kazanilabilir hale getiriyor. Medya ile bire bir ilisklieri hic iyi degil. Sevmedigi sorulara ukala cevpa vermekten hic kacinmiyor. Fazlacana takintili. Herseyin en mukemmelini bulana kadar ariyor, dusunuyor, inaniyor, vazgecmiyor. Mesela istedigi evi alana kadar uzun sure beklemesi, istedigi mobilyalari bulana kadar evin icinin 4 yil bos kalmasina tahammul edebiliyor. Evde 4 yil sadece matrisle kim yasar? Hatta kiz arkadaslarindan birisi bundan cok sikilip Steve'i terkediyor. Ozel hayatinda da is her daim onde geliyor. 22 yasinda, o zamanki kiz arkadasindan cocugu oluyor ama babalik testi yapilmasina ragmen cocugu reddediyor. Uzun yillar sonra kiziyla gorusmeye basliyor. Saglikli beslenmek konusunda da takintili. Hersey organik olacak. Zaten kucuklugunden beri vejeteryan. Uzak dogu felsefesine ilgisi var. Gencliginde Hindistan'i gezmis. 38 yasinda 2. kez baba olma haberini duyunca o zamanki kiz arkadasiyla evlenir ve 3 cocugu olur.

Yillar icinde Apple'in hisse senetleri ve urun satislari dusmeye baslayip sirket zarar girince, Steve yuvaya geri doner. Yil 1997'dir bu arada. Ilk olarak zarar eden urunleri ortadan kaldirir. Yeni design stratejileriyle Apple'i yeniden canlandirir. "Think different" bunlardan birisi, hatirlarsiniz herhalde. Interim CEO (iCEO) (Gecici CEO) unvaniyla 1$'a calisir Apple'a. O da sirketin saglik sigortasindan yararlanmak amaciyladir. 2000 yilinda iCEO unvani CEO unvanina donusur.

Bill Gates'den nefret eder ama hep onun gibi aile babasi olmak ister. Kendisi evlat edinilmistir. Biyolojik annesi, konusma terapisti, babasi ise Suriye'li politika profesorudur. Anne ile baba evlenmediklerinden adoption'a konulmustur. Daha sonra
evlenen bu anne babanin bir de kiz cocuklari olur. Kizkardes Mona Simpson, Amerika'da bir yazardir. Hatta "A Regular Man" diye yazdigi romaninin hayali karakterlerle Steve Jobs'i anlattigi soylenir. Siyah boyunlu kazak ve kot pantolon adamidir. Pixar'in Disney'le birlesmesi hakkinda CNN'deki videosunu izledim , yine siyahlari cekmisti.

Kitaba gore yillar gecip orta yaslara gelmeye baslayinca daha anlayisli, daha sefkatli bir kisilige sahip olmaya baslar. Ama ukalaligindan odun vermis degil...

Yeniliklere, teknolojiye, mukemmellige tutkusu bize guzelim Apple urunlerini kazandiriyor. PC insani olsaniz bile sirf goz zevkinizi oksamak, farkli boyutta neler yapilabilir diye mutlaka bir Apple dukkanina ugrayin. Bu adami daha iyi anlayacaksiniz. iPod, iMac, iTunes, iCon, hersey iXXX.

Ilginc, cok ilginc bir kitap. CEO dunyasinda neler olup bitiyor, sirketlerin ust yonetimlerinde hayat nasil gidiyor, ozel hayatlarinda nasillar gibi sorulara da isik tutuyor kanaatimce. Silikon Vadisinin Piranalarini tanimak isteyenlere tavsiye ederim.

Bir ara yahoo listelerinde dolasan bir email vardi. Steve Jobs'in Stanford Universitesinde yaptigi konusmayi Turkceye cevirmislerdi. Ingilizce metin iste burada. Hayata ve olume iliskin yaklasimi ve tecrubeleri ilginc. Kitaptaki "Bad Steve" anlatimina hic uygun degil...