4 Ekim 2006 Çarşamba

Wilusa

Bir aksam kordon turumuzu yapiyoruz annemlerle, sicakkanli bir erkek kibar bir sekilde brosur uzatip etraftaki turlari anlatiyor. Ayvalik'a yat turu, gunubirlik Gelibolu Yarimadasi, Kapadokya, Gap diye gidiyor listedekiler. Cuma-Ctesi Ckale bogazinda eglenceli vapur turu da varmis ama eylulde okullarin acilmasiyla talep azalinca seneye kaldi diyor. Ne zaman su yarimada turunu yapsak derken, teyzemi de alip bir sabah hadi diyoruz.

Canakkale'yi herkes pek bir sever, begenir ancak, alisilmis buyuk sehir isteklerine zor cevap veren bir sehirdir vessellam. Yillardir dogru durust bir turizm sirketi gormemistim. Sahilde tanisip, bir gece oncesinden adimizi yazdirinca Wilusa'dan Abdullah Bey bizi sabah evimizden alip, o kadar guzel bir program ile tum yarimadayi gezdirdi ki, ben iste bir tur bu kadar guzel olur dedim kendisine de...

Saat 9'da Kilitbahir'e gecilir, sirasiyla Seyid Onbasi, Sahindere , Sargi Yeri Sehitlikleri, Canakkale Sehitler Abidesi, Morto Koyu, Yahya Cavus, Ertugrul Tabyasi ve Koyu, Kabatepe Muzesi, Anzak Koyu, Mehmetcige Saygi Aniti, Kanli Sirt, Tuneller 57. Alay Sehitligi, Conkbayiri, Ariburnu, Yeni Zellada Aniti ile aksam 5'te program tamamlanir. Abdullah Bey emekli bir egitimci. Rehberlik isini de o kadar iyi yapiyor ki, 8 kisilik grubumuzdaki herkesten iltifat aldi. Zaman zaman sesinde didaktik bir ton ile Anzaklar ile Turklerin nasil gofret, su, ekmek degis-tokusu yaptiklarini, zaman zaman gozlerimizi yasartacak anilari duygusal bir tonda anlatinca iyi ki Canakkale'liyim diye gururlu bir havaya girdik hemen. Cok alisilmis, siradan, klise kelimeler ama bu vatan oyle boyle kolay kazanilmamis. Kazilan siperleri, gozetleme noktalarini, Conkbayiri'ndan Saroz'a bakan o tepeyi gorseniz hakverirsiniz.

Her yil 18 Mart torenleri sirasinda 500bin Anzaklinin Ckale'ye geldigini biliyor muydunuz? Onlar safak zamani yaparmis torenlerini. Ingilizler, Fransizlar kendi mezarlari icin olan arazileri, bolgeden kiralamislar ve bakimi gercekten muhtesem. Cimin en yesil, ciceklerin en bakimli oldugu bolge uzaktan "tamam burasi onlara ait" hissidiyati cagristiriyor hemen. Kayitlara 57bin Turk askeri oldu diye geciyor ancak 250bin sehit verildigini yaziyor tarih. Bir o kadar da karsi taraftan zayiat varmis. Zaten gezdigimiz her yerde Turk tur otobusunden cok Ingiliz, Yeni Zellandali ve Avusturyalilar vardi.

Bu arada seyahat sirketinin adi dikkatimi cekmisti ilk duydugumda. Eskiden Hititler doneminde Truva'ya Wilusa denirmis, oradan esinlenip koymuslar.

Buralari gezip dolasirken etrafin ne kadar cok kirli, cop artiklariyla dolu oldugu dikkatimi cekti hemen. Ckale de sehir olarak temiz sayilmaz hic, hatta Assos'da Behramkale'ye cikarken kale dibinde satis yapan kadinlara "neden hemen su dibinizdeki copleri temizlemiyorsunuz" diye sitemde bulundum ama cevabi "abla ruzgar asagidaki copleri gene geri getiriyor" oldu. Demek asagidan yukariya, bir sorun var :)

Aksam olup da sevgili Koray arkadasimin evine davet edilince geceyi tatli yiyip, tatli bitirdik. Yillarin dostu, biraktigin yerde dun kalmis gibi, araya hic zaman girmemis gibi hemen yakalayabildigin bir dost. Zaten Ckale benim icin her zaman ilik esen meltem gibi; sessiz, sakin, ilik, yumusak...

5 yorum:

Adsız dedi ki...

Figencigim,
yarimada turunu seninle paylasabildigim icin tesekkürler. Severek okudum satirlarini. Ve cok canim çekti oralari gezmeye.
Sevgiler, Nilüfer

Adsız dedi ki...

Sevgili Figen,

hos dondunuz yuvaniza be ya.
siz tatlilari yiyip kalkmissiniz ben tel. actiydim. neredeyse tesaduf edip gorusebilecekmisiz.
------------------------
bugunku Wilusa kimileri icin de zorbalikla, fascism-le ozdes maalesef.
------------------------
bir kac duzeltme yapayim yazdiklarina:
- anzak-lar 18.mart-da gelmez.
onlarin sabah ayini 25.nisan-da
gun dogmadan once baslar.
anzak-larin cikarma harekatina baslamasini anarlar.
hem anzak-larin tarihteki ilk savasidir bu, hem de cikarma yerinin yanlis secilmesi nedeniyle (ki evliyalarla iliskilendirenler sahil, cesitli hikayeleri vardir) cuvallamislar ve cok kayip vermislerdir.
- 500bin cok fazla. ozellikle 90-dan beri (75.yili) ziyaretciler oldukca artti. 5. katlarda sanirim iyice kalabalik oluyor. benim bildigim en cok 40-50bin civarinda (sanirim 2000 yilinda); hatta otel kapasitesi yetmedigi icin, 2-3 buyuk yolcu gemisi getirtildi otel olarak.
diger yillarda sanirim 3-20bin kisi geliyorlar.
(toplam nufuslari 20(aus) ve 4(nz) milyon zaten).
bir kac onbini bile ayin yaptiklari anzak koyunu dolup tasirmaya yetiyor.
------------------------------
- bizden 50 kusur bin asker oldu bilgisi bir kac yillik.
hatta bunlarin cogunun isimlerini
de zahmet edip yeni cikartmislar ortaya.
~200bin kisininse hastalik, aclik,
vb-den oldugu soyleniyor.
-------------------------------
- bu vatan oyle boyle kolay kazanilmamis :
evet 1071-den oncesinde basliyor anatolia hikayemiz.
Canakkale bolgesinin (antik cagdaki adiyla Traod) elimize gecmesi, 1300-lerin ortalarinda olmasi lazim.
bir kac yuzyil sonra 2 manyak sadrazamin (biri padisahin damadi) gazlamasiyla, ganimetten pay kapip cokusteki Osmanli emparyalizmini diriltmek hulyasiyla bodoslama dalinmis o donemde Armageddon (kiyamet gunu/savasi) denen savasa.
(bu kisimlarindan yerel tarihte pek bahsedilmez)
once Misir taraflarina saldirilmis.
(Trablusgarp cephesi , bildik pek cok isim de var o cephede).
kesmemis Goben-Breslav dalaveresi.
kesmemis Sark cephesi; Sarikamis-ta soguktan donarak olen/oldurulen 90 kusur bin gariban. Savasa, olume surdurdukleri, geride kalanlari babasinin oglu, kizi degil ki, umurunda olsun.
kesmemis Kafkas-larda almislar solugu.
sonuc ortada.
bir tur "Dimyat-a pirince giderken evdeki bulgurdan olma" hikayesi bu.
--------------------------------
hikayenin yerel versiyonu :
milliyetcilik akimlarina kanan kendini bilmez boluculer yuzunden
(onlarin mucadelesi "kurtulus savasi" degildir) topraklari biraz kuculmus olsa da, hala 3 kitada yerlesik mazlum Osmanlilara (o donemde cogu Turk, Turk oldugunun farkinda olmadigi gibi, Turklugun varligindan, ne oldugundan bile habersizdir) dunyayi paylasmayi kafaya koymus hain emparyalistlerin "durduk yerde" saldirisidir bu.
Gariptir ki mazlum Osmanlilarin ordulari alamanlara emanettir, basinda alamanlar vardir.
---------------------------------
Anzak-larin keklenip Armageddon-a
sokulmalari ayri bir salaklik abidesiyken, onlar bunu ulusallasmalarinin baslangici
(hala kraliceye bagli olmalarina ragmen) kabul edip yere goge koyamiyorlar.
----------------------------------
hayat.... pencereler.... iktidar savaslari.... doymak bilmez egolar.... homo sapiens.... vahset.... dialectic.... tarih....
palavralar....
----------------------------------
Selamlar, sevgiler.

FB dedi ki...

Tansucum selam,
Ya kulaklarini cinlattik o gece uzun uzun. Nasilsin, yazdiklarindan anlayabiliyorum keyfini az cok :)

Ben Wilusa'nin yalancisiyim 500bin Anzak'linin geldigi konusunda. Rakam bana da cok geldi hatta sordum 500bin nasil olur diye, ama her Avusturalyali mutlaka hayati boyunca 1 kez bu bolgeye gelmek istermis. Ckale'de gezerken de sik sik Yeni Zellandali, Avusturalyali turistlere rastladim, hatta ikisine rehberlik bile yaptim.

Truvayi da gezdik onu da anlatacagim uygun bir zamanda. Bizim demek ne kadar dogru oralara, tartisilir.
Sevgiler,

Nilufercigim, Ben bile bugune kadar ayrik ayrik bir suru yer gezmistim yarimadada ama hepsini derli toplu birarada gorunce daha etkileyici oluyor. Mutlaka gormek lazim.

Optum.
FB

Adsız dedi ki...

Figencim, merhaba,

cinlatmaniz rotarli ulasti :-),
kil payi kacirdim sizi.
--------------------------------
fascism.
gerisi ayrinti.
yillardir asina oldugun tiplerin bile
bir anda iskenceci kimlikleriyle karsilasivermek....
sudan ucuza satilmis faust-lar.
yasamadan anlayabilmek daha bir zor.
"Hayatta en zor sey insan olabilmek".
olabilene raslamak zor, bazi yerleydeyse cok daha zor.
mahlukatlarin ellerine dusmeye gor; ugras dur.
--------------------------------
yerel rehberin kafasi karismis olmali. sanirim tanisiyoruz onunla.
wilusa-nin ortaklarindan birisi de
arkadasim. belki sen de taniyorsundur.
500bin anzak, yillik toplam icin bile oldukca fazla gibi gorunuyor.
az once soyle bilgilere rasladim
(il toplami) :
- turizm isletme belgeli (32 tesis) yatak kapasitesi 3.280.
- belediye denetimindeki tesislerin yatak kapasitesi 8.633.
- toplam yatak kapasitesi 11.913.
- hangi tarihli bilgiler oldugu mechul.
guncellemek icin fazladan x2,x3,x5 yap.
ki "iste halep iste arsin" durumu,
ortami sen de biliyorsun, gozunde canlandirabilirsin.
yine yetmiyor.
-------------------------------
Truva/Wilusa, ne kadar bizim :
~650 yildir bolge turklerde.
istenmese de insanlar, kulturler
birbirine karismis.
o gun bugundur, assimilation politics bariz. benim bildigim sizin orada 4-5 tane Troy isimli koskoca sehir var. hatta birinin bel. bsk., koklerimizi ziyarete geldik, diyordu harabelerde. Troy isimli kimseler var (sanirim genelde erkek). bunlar, buralarda yassah.
sahiplenmek yasatmakla oluyor, el altinda tutup curutmek yetmiyor.
ilginctir, bir kac asirdir butun dunyayi sahiplenmeye calisanlar, bugun dunyayi parmaklarinda oynatiyorlar, rahatca yeni dunya haritalarindan bahsediyorlar. kendi elindekilere bile sahip cikmayip, yasatmak yerine curutmeye ugrasanlarsa aval aval bakiyor.
--------------------------------
Selamlar, sevgiler.

Adsız dedi ki...

sevgili figen
ben sizi gezdiren rehperim
güzel övgüleriniz için sirketim ve kendi adıma tesekkür ederim..
yanlıi bir anlasılma olmus.500bin kişi her iki taraftan verilen zahiyatların toplamıdır. 25 nisan günü anzak günü için katılanların sayısı her yıll değişmektedir. bu sayılar hakkında hiçbir zaman
kesin rakkam veremem... sadece istegimmm
bu yanlış anlasılmanın giderilmesidir.
tesekkür ederimmm..