Amerika'da Dogum Izni

Uzunca sayilacabilecek bir izin sonrasi pazartesi ise basladim. Sabah ofise dogru yururken hemen degisiklikler gozume carpti. Ofisboy'umuz gene degismis, yillanan flavia kahve makinasini atmislar yerine klasik filtre makinasi koymuslar, duvarlardaki ilanlar degismis ama icerigi hala ayni. Masama varana kadar bakiyorum ne var ne yok etrafta. Haftaya grip asisi yapilacakmis, kolestrol, kan degerlerini olcen testler de yapilacakmis, zayiflamak isteyenler icin bir yarisma baslatmislar, eylulden kalma dondurma partisi ilani var, kalkmamis henuz. Velhasil Outlook'u baslatmadan duvar ilanlariyla kolacan ettim durumu sayilir.

Ozellikle TR'den dostlar arkadaslar soruyorlar , dogum izni ne kadar, sut iznin var mi diye. Calisan yeni annelerin dunyasini aydinlatabilmek icin yaziyorum bu post'u.

Eleman sayisinin 50'den oldugu sirketlerde size FMLA (Family and Medical Leave Act) kanunu adi altinda 12 haftalik ucretsiz izin verilir. Bunun ilk 6 haftasi (bazi) sirketlerden tarafindan kismen veya tamamen STD (Short Term Disability=Kisa Donem Sakatlanma) adi altinda ucretlidir ama buna hak kazanmak icin o is yerinde en az 1 yildir calisiyor olmaniz gerekir. Kisa zaman once bizim ofiste 11 aydir calisan arkadasimiz dogum yapinca, bu 6 haftalik odemeden yararlanamadi. Sigorta kurallari geregi 6 haftadan once ise donmek de mumkun degil. Kalan 6 haftayi isterseniz ucretsiz, isterseniz yillik izninizden ucretli kullanabilirsiniz. Ya da 12 hafta + yillik izin seklinde bir surede de ayri olabilirsiniz isyerinden.

Sut iznine gelince. Yer gok, "aman cocugunuzu en az 6 ay emzirin, ideali 1 yildir", "en iyi sut anne sutudur" nameleriyle inlese de, milyon dolarlik formul sut pazari durumu belirlemis aslinda. Sut izni diye resmi bir izin yok. Zaten eve gidecek vaktin de yok gun icinde. Ve cogu Amerikali anne de cocugunu formul sutle buyutmeyi tercih ediyor dolayisiyla. Illa israr eder de isyerinde pompayla sut cekecegim derseniz, HR'in insafina kalmissinizdir. Cunku cogu sirkette lactation room denilen sut pompalama ya da biraz privacy saglayacak yerler de yok maalesef.

Peki ucretsiz izin alinabilir mi TR'deki gibi diye soruyorlar. Sirketine bagli olmak uzere evet ama suresine bagli demek daha dogru. Cunku diyelim 12 hafta dogum izni aldiniz, ustune 4 hafta yillik izninizden kullandiniz ve yuzsuzluk edip 6 ay da ucretsiz izin isterseniz dondugunuzde masanizda baskasini bulmaniz cok olasi. Buradaki 12 haftalik FMLA size, dondugunuzde isinizi garanti eder. Dogumdan once ya da hemen bebek dogdugunda da baslatilabilir, calisana/isyerine bagli. Tabii bazi sirketlerin kendine ozel uygulamalari var. Working Mother dergisi yilda bir kez anneler icin calisma sartlari en iyi 100 sirketi yayinliyor. Oradan gordugum kadariyla 28 haftaya kadar dogum izni uzayan sirketler de var. Cetin Altan'in deyisiyle enseyi cok da karartmamak lazim.

Iste boyle. Norvec'ten bir arkadasim yazmis burada anneler cocuk dogduktan sonra 1 yil ucretli izin aliyorlar diye. Isvec'te 18 aya kadarmis bu sure. Hadi onlar sosyal haklari en gelismis ulkeler. Su kuzeyimizdeki Kanada'da bile bu sure esler arasinda 10 hafta ila 35 hafta arasinda paylasilabiliyormus.

Su linke bakiyorum da ulkelerdeki durum nedir diye. Mesela Papau Yeni Gine'de sadece 6 haftalik ucretsiz izin varmis dogum izni olarak. Beterin beteri de var ne diyelim :)

Gene bir derginin yazisindan umitlenip dogum iznini nasil uzatirim diye dusunurken workoptions.com diye bir web sayfasini buldum. Sanki cok opsiyon varmis gibi gorunse de -evden calisma, part time, esnek calisma saatleri, elemanlar arasi is bolusumu, gunluk calisma saatlerini arttirip 1,1.5 gunu izin alma gibi- matematik ve sirket kurallari ortada, fazla secenek de yok. Gene de ilgili yaziya bakilmasi tavsiye edilir.