Amerika-Turkiye Emeklilik Hatti (1)

TURKIYE'DEKI SSK KAYITLARINA ILISKIN:

Biraz sikici ama onemli bir konudan bahsedip belki birilerine faydali olur, ben de bildigim ve ogrendigim seyleri belgelemis olurum diye emeklilikle ilgili bir yazi yazmaya karar verdim. Ozellikle yurtdisinda yasayanlari ilgilendiren emeklilik konusunda, 2007 temmuzundan itibaren bazi degisiklikler olacagindan bilinmesinde fayda var. Asagidaki bilgileri toparlamada Hakan arkadasimin cok yardimi oldu, her takildigimda telefonlastik, emaillestik, yazistik. Kendisi zaten bu islerin uzmani -valla reklam degil- buradan binlerce kez tesekkur ediyorum yine...

Yukardaki karikaturde gostermemis beni, hemen su golf takimlarinin yanindayim aslinda ama hayalen bile olsa, iste o zaman geldiginde St. Tropez yollarinda olmak ne kadar eglenceli degil mi?

TR'de eger bir kuruma bagli olarak calisip, sonra yurtdisinda devam edenler ya da ev hanimlari icin, TR kanunlari yurtdisinda calisilan sureleri borclanma hakki sagliyor. Sadece yurtdisinda calisanlar icin degil, ev kadinlari icin de borclanma hakki verilmis durumda. Ben yurtdisi tanimlamasiyla Amerika'yi esas alacagim, cunku ulkelere gore bazi terimler degisik olabilir.

Oncelikle borclanmayi yapmak isteyin ya da istemeyin ama ne zaman emekli olacagimizi bilmek istemez misiniz? Simdi soyle bir prosedur uygulayip internetten dokum alalim.

1. TR bir sureden beri Amerika'daki sosyal guvenlik numarasina benzer TC kimlik no'su uygulamasi getirdi. Simdilerde bu numara nufus cuzdanlari ustunde yaziyor ama ben baktim benimkinde yok, demek ki benimki eski. Seri No ile baslayan numara nufus cuzdani numarasi, TC kimlik no'su degil. http://tckimlik.nvi.gov.tr/Web/QueryIdentityNumber.aspx bu adrese girip, nufusda kayitli oldugunuz il, ilce ile sol veya sol kolondaki ilgili bilgileri doldurup kendinizin TC kimlik numarasini ogrenin. Ya da eger yurtdisinda calismaya baslamadan once bir SSK kurumunda calismissaniz SSK sicil numaraniz olmali. Sigortaya odenen prim gun sayisini ogrenmek icin TC kimlik numarasi ya da SSK sicil numarasi gerekli. Unutmadan yazayim. Yurtdisinda cogumuz ingilizce klavye kullaniyoruz ve Turkce karakterleri iceren isimler sorun yaratabilir, bu yuzden isimlerimizdeki Turkce karakterleri sanal klavyeyi secerek girmelisiniz, bu onemli. Bir de orta adiniz varsa, isim hanesine iki ismininizi de girmeniz gerekebilir.

2. Devletim TR, http://www.devletim.com/ diye bir web sayfasi hazirlamis. Pek cok konuda degisen yonetmelikler, kararnamelerin guncelliginden supheli bilgiyi bulabilirsiniz. Mesela ben son 3201'e iliskin degisiklikleri goremedim.

3. Eger TR'de bir kurumda calismissaniz SSK'ya odenen hizmet dokumu icin http://www.devletim.com/ssk.asp adresine girip http://app.ssk.gov.tr/hizmet/jsp/TCKno.jsp adresinden TC kimlik no'su ya da http://app.ssk.gov.tr/hizmet/jsp/sicilgir.jsp adresinden sicil numarasi ile zorunlu odenen gun sayisini ekranda gormek mumkun. Simdi buradaki GENEL TOPLAM'da yazili gun sayisini bir yere kaydedin. Hatta butun bu bilgilerin yazicidan bir dokumunu alin mutlaka. SSK elektronik sisteme gectiginden, ben mesela kendi calismisligima iliskin gun sayisinda eksiklik gordum, ya da baska kisilerin isimlerinin sigorta odemelerine karistigini. Napmak lazim bilmiyorum ama eski is yerlerine iliskin bordrolar mutlaka saklanmali. Yillar once SSK'ya bir dilekce verip ne kadar prim odendigini ogremistim, bu da kendinizi garantiye almak icin bir yontem olabilir nacizane.

4. Yurtdisinda kac gundur calistiginizi bir hesaplayin. Bunu da kaydedin bir yere. Birden fazla ulkede calismis olabilirsiniz, o zaman diger calisilan ulkelerdeki konsolosluktan hizmet takvimi almak lazim. 2. post'da Amerika icin bu islemin nasil olacagini yazacagim.

5. Ne zaman emekli olabilirim? Iste herkesin merak ettigi soruya geldik. Devletim'in SSK sayfasinda http://www.devletim.com/git.asp?link=240 adrese girip ilgili alanlari doldurunca emekli olma kosullari cikiyor. Simdi buradaki sayfada kendinize ait dogum tarihi, ise baslama tarihi bilgilerini girdiniz. Alt kisimda, 3. asamada ogrenilen sigorta gun sayinizi SSK Prim Ödeme Gün Sayınız hanesine, ve kac gundur yurtdisinda calisiyorsaniz Yurtdışı Gün Sayınız hanesine gireceksiniz. Eger SSK'dan once Emekli Sandiginda hizmet sureniz varsa onu da Diger Sandiklara Ait Gun Sayiniz kismina ekleyin. Velhasil calismisliginiza ait gun sayilarinizi buraya giriyorsunuz. Ve ta-da… Iste tablo karsinizda.

6. Bu ne demek. Simdi bu tabloyu yorumlayalim. Emekli olmak icin 3 sarti var devletin: Yas, sigortalilik suresi ve odenecek minimum prim gun sayisi. Mayis 23 2002'deki sigorta suresi ve sigorta baslangic yilina bagli olarak devlet bir kriter olusturmus ve bu tablodaki kriterlere gore o kadar sure prim odeyip (en az), sigortalilik suresi ve yasini doldurdugunuz zaman emekli olmaya hak kazaniyorsunuz. Yas kademeli olarak arttirilmis yani ne kadar erken sigortaniz baslamissa o kadar iyi. Ancak prim gun sayisini doldursaniz bile diyelim 20 yil sigortalilik sarti var, emekli olmak icin belirtilen yasi beklemeniz gerekiyor. Asagidaki tabloda gorunen o ki, ne kadar erken sigortali olunursa emeklilige o kadar erken hak kazaniliyor. Yeni gelen neslin emeklilik yasi 60'a dayanmis durumda.