Her Daim NY

Dun dedik, soyle NY'u bastan basa kuzeyden guneye, dogudan batiya trenle bir dolanalim. Bizim evden guneye dogru vurunca ilk durak Yankee Stadyum sonrasinda Grand Central, Rockefeller Center, karsisindaki kilise, Empire State binasi, sonra asagi Manhattan bolgesine inince muhtesem Brooklyn koprusu, Wall Street, Tin Church, Hudson Nehrine bakan mansiyonlar derken gezmedigimiz yer kalmadi. Gezmek diyorsam yaniltici olmasin. NY sehrini simgeleyen yerlerin minyaturlerini yapmislar ve birbirleri arasi yolculugu da gene minyatur trenlerle baglamislar.

Bu gosterinin yapildigi yer NY Botanik Bahcesi. Dikdortgen bir alan dusunun genisce, giristen NY-Tren gosterisinin yapildigi alana kadar yuzlerce tropikal bitkinin arasindan geciyorsunuz. O kadar ic acici, yemyesil ki disardaki dogaya nisbet, uzunca bir sure bu bitkilerin arasindan yurudukten sonra tren gosterisinin oldugu alana geliyorsunuz. Baslangicta bir hayal kirikligi hissediyor insan, cunku tepemizde "bu kadarcik mi?" diye dolasan sadece uc-bes tren var. Yanimdaki Amerikali soyulduk diyor 18$'lik bilet parasini kastederek. Derken asil salona giriyoruz ve gercek menekselerin, bitkilerin, ciceklerin, yesilliklerin, isiklarin, suslerin arasinda NY'un muhtesem gokdelenlerini, binalarini, koprulerini ve aralarinda da dolasan trenleri goruyorsunuz. Ozellikle cocuklar icin muthis eglendirici.

Yaklasik 2 saatlik bir turdan sonra biraz da disarda dolasalim dedik. Botanik bahcesine bir gezi treni koymuslar (bu defaki gercek) ve hava kararmaya yakin da olsa biz disarisini dolasabildik. Bu tur yaklasik yarim saat suruyor. Turu yapan sofor bahcenin her noktasi icin ayri ayri bilgi veriyor. Bir hafta sonu icin zaman ayirmaya deger bir gosteri. Fotograflar Picasa'da.

Perspektif

"I will be 83 years old on Dec. 12, and I've decided to retire while I'm still young" diyor, The Price Is Right'in sunucusu Bob Barker 50 yil televisyon dunyasinda kaldiktan sonra.

Bizdeki yaslanma anlayisina mutekabil, ne kadar motive edici degil mi...

Satiyorum Satiyorum Sat-tim

Ne zaman birsey alacak olsam -kitap, audiobook, CD, DVD, elektronik esya, ucak bileti- hemen kendimi web'de buluyorum. Her kategorinin kendine ozgu web siteleri var baktigim, ama gene de once hemen bir ebay'de aratiyorum alacagim seyi. Simdiye kadar pek cok esya aldim ebay'den ve bir tanesi haric hic sorun cikmadi. Ilk aldigim urun, bir DVD'diydi ve o zamanin acemeligiyle ebay'de kayitli olmayan birisinden almisim. Gelen DVD ortasindan kirik cikti ve sikayetler icin gidebilecegim bir adres de olmadigindan ve ebay'deki dispute sistemini de bilmedigimden elimde kaldi tabii.

Simdilerde, evdeki bize gore teknolojileri gecmis printer, scanner, GPS gibi elektronik aletleri ebay'e koyuyoruz. Ilk zamanlar gozumuzde buyuyordu. Sistem soyle isliyor kisaca:

Once satacaginiz esyayi ebay'de tanitmak icin minik bir web page yapiyorsunuz. Zaten hazir sablonlari var, urun kategorisine gore kendi database'inden pit diye getiriyor satilacak esyayi. Tanitim sekline gore, ebay sizden listing fee ve insertion fee kesiyor. Eger bol resimli, cazip bir sayfaniz varsa fee'ler artiyor tabii. Ne kadar sure listelemek isterseniz -3, 5, 7 veya 10 gun gibi- esyaniz acik arttirmaya cikinca, saat geriye islemeye basliyor. Listelemeyi baslatma saati kritik bir durum. Malum ulkenin dogusu ile batisi arasinda 3 saat zaman farki var. Konulan esyanin cinsine gore kim, ne zaman (isten mi evden mi) internete erisip, o urunu satin alabiliri dusunmek lazim. Bu is icin prime time: 9-11PM Eastern, 6-8PM Pacific deniyor. Ebay'de satis taktikleri diye google'dan arastirildiginda tonlarca makale cikiyor karsiniza ama yeni yetme bir satici olarak tecrube der ki,

• Uzun listelemeler pek takip edilmiyor (hele 10 gun cok uzun bence).


• Genelde insanlar ilgilendikleri urunu izlemeye alip (watch item), eger dusundukleri fiyat araligindaysa son anda teklif veriyorlar.


• Amerikalilarin cilginca alisveris yapma sezonu basliyor. Noel oncesi ebay alis ve satislari artacagindan bu donem harekete gecmekte fayda var.


• Tipik Amerikan satis fiyati yonteni ile daima 1 penny az fiyatlandirmak. 10$ degil de 9.99$


• Postadan da para kazanilacagini unutmadan posta ucretini bir miktar yuksek tutmak.


• Paypal yaninda money order, kisisel cek kabul etmek.

Sonra o esya satildiktan sonra, satis fiyatina gore bir komisyon aliyor ebay ve sira satilan esyayi aliciya gondermeye geliyor. Isin en zor kismi gibi gorunen bu kismini da kolaylastirmislar. Ebay'in kendine ait para transfer sistemi olan Paypal ile bu komisyonlari odemek, faturayi gondermek, alicidan parayi almak yanisira, gondereceginiz paketin boyutuna gore postayi onceden odemek de mumkun. Yapilacak sey printer'dan bir etiket basip, pakete yapistirip, son olarak da paketi postaneye birakmak. Tabii bir satici olarak musteri memnuniyeti esas alinarak aliciya haketmisse yildizli A vermeniz de isin ayrilmaz bir parcasi.

Soyle bir ebay'e goz atin. Yeni mal, ikinci el urun, araba satisi, "Buy It Now" ile hemen almaktan, acik arttirmayla adrenalinizi bir parca yukseltmeye kadar yok yok. Hadi bakalim ev temizligine, azicik efor ile neler cikar neler...

Her Siradan Birgun Gibi Bugun: 9 Kasim

Tipik bir kasim ayi iste. Yine ayni saatte uyanilir, ise gelinir, emaillere bakilir, dunden kalan islere devam edilir, konferans call'ara katilinir, cikis vakti yaklasinca saate bakilir, eve gidilir diyecektim ki, bugun; sadece kisiye ozel tek gun diye niteledigim bugun,-9 Kasim- benim dogum gunum.

Satilik Hastaliklar

Tam da hafta sonu Lorenzo'nun Yagi filmini izlemisken bu roportaji (1. bolum, 2. bolum) okumak icimi okumak gibi geldi. Asagida diyeceklerim bu roportaj uzerine kurulu, henuz bahsedilen kitabi okumadim. Eger o 2 linke bakarsaniz beni sanirim daha iyi anlarsiniz.

Newsweek'i yillardir takibederim. Kac sayfa tahmin edin? 75 sayfa, kac sayfasinda reklam var: 41 sayfa. Tabii sonucta ana gelir kaynaklari reklam, itirazim yok. Amma reklamlarin icerigine bakinca ilac reklamlari beni hayrete dusuruyor...

Simdi sayfalarinda bir gezinelim. 5. ve 6. sayfada tam sayfa olmak uzere Lipitor, 2 sayfa sonra Prempro, hem de onlu arkali gene, NYU Medical Center'in eklem hastaliklari icin ilani, agiz antiseptigi Listerine, Bipolar bozukluklar icin Abilify, arada araba, saat, banka reklami sonra gene ilac reklami, Vytorin kolesterol bozuklugu icin, ya da tam sayfa Avodart prostatiniz buyumusse, Pfizer'in Viagra'si, ozel ilanlar bolumunde diabet ve depresyon tanitimi ve son sayfada arka kapakla beraber kolesterol ilaci Crestor. Newsweek medikal bir yayin mi, yoksa haftalik gundem dergisi mi? Yoksa Newsweek'in aboneleri hep saglik sorunlari olan kisiler mi, dusunduruyor.

TV'deki reklamlar da ayni. Herhangi bir urun satar gibi, ne bileyim kagit havlu, deterjan, araba, cep telefonu, istahla yenen dondurma konsepti gibi, Lunesta alin uyku sorunlariniz gecsin, Claritin alin allerji semptomlariniz hafiflesin. Tabii Medicine Advirtisement Board'un (MAD ) koydugu kurallar geregi, alttaki minik yazilarda, doktor recetesiyle satilir, yan etkileri de vardir diye yazilmasi ihmal edilmeden.

Bilgiye erisimin sinirsiz oldugu ve bilincli insanlarin kendi hastaliklari hakkinda herseyi ogrenebildigi, kullanacaklari ilaclari, piyasada olan akranlariyla karsilastirabildikleri bir ortamda, bir itirazim reklamlarda o ilacla beraber hastaligin da ayni zamanda pazarlanmaya calisilmasi. Silah, tutun ve uyusturucu disinda hersey serbest mi olmali reklam dunyasinda - zaten serbest de, kendi kendime sorguluyorum beni etkileme mekanizmalarini. Diger bir problem de piyasaya yeni cikmis ilaclari, mucize bir cozum gibi gosteren pazarlama taktikleri.

Evvelki seneki Merck ilac sirketinin romatizma ilaci Vioxx yuzunden basina gelenleri hatirlayin. Isteyene birkac makale bu linkte. Milliyet'ten Meral Tamer yazmisti o zamanlar, yazisi hala duruyor arsivde. Kisaca hatirlatmak gerekirse, Vioxx'in kalp krizi ve felc riskini arttirdigi yondeki arastirmalar neticesinde ilac piyasadan geri cekilmisti.

FDA'in ilac onaylarini hangi asamalardan sonra verdiklerini henuz bilmiyorum ancak kurumdaki komisyonerlerin ilac sirketlerinden maas aldiklari ve politik cekismeler yasadiklari medyaya yansiyanlar. Gecen sene FDA'in kadin komisyonu baskani Susan Wood'un, Plan B isimli dogum kontrolu ilacinin kurumdan bir turlu onay alamamasi sonucu istifa ettigi uzun sure tartisilmisti.

Iste bu kitabi mutlaka okumali, hemen listeme aldim. Turkcesi de varmis, zaten roportajin basinda acilis kitabin tanitimiyla yapiliyor. Hatta bir de Lorenzo'nun yagini seyredin mumkunse. Ogretici, goz acan cok nokta var saglik sektorune iliskin.